Zoals je weet wordt er regelmatig een update voor WordPress uitgebracht. In de laatste paar updates werd er steeds meer ingezet op de customizer, en in WordPress 4.8 en 4.9 werden we opeens getrakteerd op enkele nieuwe widgets die het een stuk makkelijker maken om content als afbeeldingen en video in bijvoorbeeld de sidebar of footer van je site te plaatsen. Vandaag exact een jaar geleden schreef ik hier echter dat de grootste verandering nog moest komen…
WordPress 5.0 wordt namelijk voorzien van een volledig nieuwe nieuwe content editor!
Vandaag is het dan eindelijk zover; na een aantal vertragingen is WordPress 5.0 vandaag officieel gelanceerd! Een mooie gelegenheid om dit artikel eens van een update te voorzien 🙂
De nieuwe content editor in WordPress 5.0 : Gutenberg
De naam van deze nieuwe content editor is Gutenberg, en deze is het best te vergelijken met een page builder zoals je die wellicht al kent vanuit Elementor, Divi, Avada of Visual Composer. Een uitgebreide demo van deze nieuwe content editor is te zien in de video hieronder vanaf 43 minuten.
[video src="https://wptv.files.wordpress.com/2017/12/video-e4ca4db041.mp4" /]
Wow, right? Het zal even wennen zijn als je nog nooit met een page builder gewerkt hebt, maar met de nieuwe Gutenberg editor in WordPress 5.0 werk je niet meer in een tekst editor waar je met een knop elementen aan kunt toevoegen, maar met zogenaamde blokken. Als je begint heb je uiteraard een gewoon tekstblok, maar je kunt ook een blok met één of meerdere afbeeldingen toevoegen, een video, een koptekst of een lijst.
Wanneer je een blok toevoegt verschijnt aan de rechterzijde een aantal opties voor dat betreffende blok. Zo kun je bij een tekst blok bijvoorbeeld de uitlijning, tekst kleur en achtergrondkleur instellen, en bij een fotogalerij kun je instellen hoeveel foto’s je naast elkaar wilt weergeven.
Om je te helpen met het bouwen van een gebruiksvriendelijke website zal WordPress steeds vaker waarschuwingen weergeven, bijvoorbeeld als je tekst niet goed leesbaar is omdat de tekstkleur te weinig contrast heeft met de achtergrond 🙂
Een hele krachtige functie is het “reusable block“. Dat is hetzelfde als een globaal item in Elementor of Divi.
Stel, je hebt op iedere pagina een contactknop. Die knop kun je opslaan als reusable block in een soort bibliotheek, en vanuit daar toevoegen op je andere pagina’s. Je hoeft die knop dan maar 1 keer te ontwerpen,
en als je later de kleur van die knop wilt aanpassen hoef je dat bovendien ook maar op 1 pagina te doen. Vervolgens zullen alle andere contactknoppen op je website automatisch aangepast worden.
Betekent de Gutenberg editor het einde van page builder thema’s en plugins?
Voorlopig zullen de makers van de gevestigde page builders als Divi en Elementor zich nog niet al teveel zorgen maken, want de mogelijkheden van Gutenberg zijn op dit moment nog veel beperkter. Zo kun je bijvoorbeeld wel een achtergrondkleur toevoegen aan een blok, maar dingen als een verloopkleur, afbeelding of video achtergrond kun je wel vergeten; iets dat bij een modern webdesign toch eigenlijk onmisbaar is. Er is wel een “cover” blok waarmee je een afbeelding kunt toevoegen waarover je nog tekst kunt typen, maar dat is zeer beperkt. Verder werkt alles nog in de backend, dus niet live op de voorkant van je website zoals bij de gevestigde page builders inmiddels de standaard is.
De plannen zijn erg ambitieus en er zijn al flink wat plugins beschikbaar die functionaliteiten toevoegen aan Gutenberg. Zo voegt de gratis plugin Atomic Blocks een heel nieuw scala aan mogelijkheden toe, waaronder referenties, een grid weergave voor je berichten, deelbuttons voor sociale netwerken en een container blok, waarin je meerdere blokken kunt plaatsen… en waarbij je wel een afbeelding als achtergrond kunt instellen.
Er staat zelfs een compleet nieuw standaard WordPress thema op de planning waarbij niet alleen de content maar ook alle andere elementen zoals de header en footer volledig zelf naar wens zijn in te richten met behulp van Gutenberg! Misschien moet ik als webbouwer me zelfs wel zorgen gaan maken… 😉
Nieuw standaard thema : TwentyNineteen
Dat laatste lijkt nog niet het geval te zijn met TwentyNineteen, het nieuwste standaard WordPress thema. Uiteraard is dit al wel helemaal ingericht voor Gutenberg, maar je kunt er vooralsnog alleen de inhoud van pagina’s mee bewerken. Verder is het op het eerste gezicht erg beperkt; waar populaire gratis thema’s als Astra of OceanWP vele instellingen bieden om je website helemaal naar je eigen wensen vorm te geven lijkt dat bij TwentyNineteen absoluut niet het geval te zijn.
Moet ik nu al updaten naar WordPress 5.0?
Toen WordPress 5.0 op 6 december 2018 gelanceerd werd heb ik geadviseerd even te wachten met de update, maar ik heb tot nu toe niets gehoord over grootschalige problemen dus ik heb inmiddels alle websites in mijn beheer geupdate.Â
Maak wel altijd eerst een backup! Dat is sowieso altijd een goed plan natuurlijk 🙂 Als je nog geen backup oplossing hebt: UpdraftPlus is een echte (gratis) aanrader.
Toch liever de oude editor?
Dat kan! Gutenberg is de standaard editor in WordPress 5.0, maar met deze plugin kun je Gutenberg weer vervangen door de oude vertrouwde content editor. En gezien het feit dat deze plugin op het moment van schrijven al meer dan 2 miljoen keer geinstalleerd is hoef je jezelf echt niet te schamen als je een beetje heimwee hebt 😉

Hulp nodig met je WordPress website?
Dit artikel is geschreven door Bob de webbouwer, een allround website expert die regelmatig blogt over allerlei onderwerpen die je helpen bij (het bouwen van) jouw website. Heb je hulp nodig? Huur Bob de webbouwer dan in om een website voor je te bouwen, jouw website te verbeteren of een training over dit onderwerp te verzorgen.
Ik was heel nieuwsgierig naar de WordPress 5.0 versie en heb een plugin gebruikt zodat ik de betaversie kon installeren. Toch moest ik apart de plugin Gutenberg installeren, dat verbaasde mij. Ik had verwacht dat deze standaard in het WordPress 5.0 zou zitten. Maar mijn grootste vraag is eigenlijk welke templates zijn bij uitstek geschikt zijn om te gebruiken. Het zou jammer zijn als er twee pagebuilders actief zijn. Heb jij je hier in verdiept? Ik zou het fijn vinden om hier meer over te lezen maar kan werkelijk niets vinden.
Het zou mooi zijn als er een lichtgewicht template is en de paginaopbouw vanuit in gutenberg word gestuurd. Of is dit onzin?
Hoi Astrid,
Voor zover ik begrijp uit de video zou de Gutenberg editor de standaard editor worden in versie 5, dus wel vreemd dat je daar nog een aparte plugin voor moest installeren. Als het goed is zal deze straks in WordPress 5.0 gewoon geïntegreerd zijn en blijft de huidige editor als plugin beschikbaar.
De grote pagebuilder themes zoals Divi, Avada en Visual Composer (tegenwoordig WP Bakery) zullen Gutenberg ongetwijfeld integreren of uitschakelen, dus van 2 aparte pagebuilders zal waarschijnlijk geen sprake zijn. Maar dat blijven natuurlijk wel zware thema’s, en Gutenberg zal voorlopig nog wel redelijk basic zijn (al zullen er ongetwijfeld allerlei plugins komen om functionaliteiten en effecten toe te voegen).
Er zou ook een thema worden uitgebracht dat helemaal met Gutenberg kan worden opgebouwd, inclusief de header, footer en sidebar. Dat zal van zichzelf behoorlijk lichtgewicht zijn neem ik aan. Verder blijven alle huidige thema’s zonder pagebuilder gewoon hetzelfde, die krijgen nu alleen ook pagebuilder functionaliteit met Gutenberg.
Al met al een spannende ontwikkeling voor WordPress 🙂
Groeten van Bob
Bedankt voor je antwoord. Ik moet inderdaad geduldig zijn en deze template afwachten. Ik sta te popelen om een lichtgewicht website te bouwen om te zien wat de effecten van Gutenberg op SEO zullen zijn zonder vervuiling van overbodige template mogelijkheden.